«Διατροφική Απάτη» στην αθλητική απόδοση. Πως να γίνουμε υποψιασμένοι καταναλωτές!

    Κατ’αρχάς τι ορίζουμε ως διατροφική απάτη;

    Σύμφωνα με την Αμερικανική Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων (Food and Drug Administration, FDA), ο όρος «διατροφική απάτη» αναφέρεται στους σκόπιμα αναληθείς ή παραπλανητικούς ισχυρισμούς για ιδιότητες τροφίμων.

    Η επιστήμη της διατροφής αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς. Η σύνδεσή της με τη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης αλλά και της υγείας γενικότερα, δημιούργησε την ανάγκη για διεξαγωγή ολοένα και περισσότερων ερευνών και επιστημονικών μελετών με στόχο τη συλλογή περισσότερων επιστημονικών δεδομένων. Δυστυχώς, ωστόσο, ορισμένα επιστημονικά ευρύματα απομονώνονται και χρησιμοποιούνται λανθασμένα με στόχο την προώθηση συγκεκριμένων διατροφικών προϊόντων στο ευρύ καταναλωτικό κοινό.

    Σημαντικό ρόλο σε αυτή την παραπληροφόρηση παίζει αφενός ο δελεαστικός τρόπος διαφήμισης ενός διατροφικού προϊόντος κι αφετέρου η αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει τις «παραπλανητικές» διαφημίσεις.

    Πώς μπορούμε, λοιπόν, να διαχωρίσουμε τις έγκυρες από τις παραπλανητικές πληροφορίες σε ένα διατροφικό προϊόν;

    Η απάντηση είναι οτι δεν μπορούμε να είμαστε απολύτως σίγουροι ως προς την αξιοπιστία ή μη μιας διατροφικής πληροφορίας. Υπάρχουν, ωστόσο, ενδείξεις, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν «τροφή» για περαιτέρω διερεύνηση πριν την αγορά ενός διατροφικού συμπληρώματος:

1. Υπόσχεται το προϊόν γρήγορη βελτίωση της υγείας (ή της αθλητικής απόδοσης);
2. Ισχυρίζεται πως περιέχει κάποιο «μαγικό» συστατικό;
3. Διαφημίζεται χρησιμοποιώντας μόνο προσωπικές μαρτυρίες για να υποστηρίξει τις ευεργετικές του ιδιότητες;
4. Παρουσιάζονται στις διαφημίσεις δημοφιλείς προσωπικότητες του χώρου του αθλητισμού;
5. Χρησιμοποιεί την υπάρχουσα επιστημονική γνώση για ένα θρεπτικό συστατικό υπερβάλλοντας για την αξία του σε ο,τι αφορά την υγεία και τη σωματική απόδοση;
6. Αμφισβητεί τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα;
7. Διαφημίζεται σε κάποιο ιστότοπο ή περιοδικό υγείας, οι εκδότες του οποίου πωλούν διατροφικά συμπληρώματα;
8. Μήπως το άτομο που το συνιστά πουλά το προϊόν;
9. Χρησιμοποιεί αποτελέσματα παλαιών ή μη αξιόπιστων ερευνών για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς του;
10. Είναι ακριβό σε σχέση με το κόστος των αντίστοιχων θρεπτικών ουσιών που μπορούν να ληφθούν μέσω της συνηθισμένης τροφής;
11. Πρόκειται για μια νέα ανακάλυψη που δεν είναι ακόμη διαθέσιμη από καμία άλλη πηγή;
12. Μήπως ο ισχυρισμός παραείναι καλός για να είναι αληθινός; Μήπως υπόσχεται το αδύνατο;

    Καταλήγοντας, σίγουρα δεν είμαστε όλοι υποχρεωμένοι να έχουμε τις απαραίτητες γνώσεις για να καταλήξουμε σε σωστά συμπεράσματα ως προς την αξιοπιστία ή μη ενός διατροφικού προϊόντος. Είμαστε, όμως, υποχρεωμένοι να το ψάξουμε περαιτέρω, να αναζητήσουμε έγκυρες πηγές πληροφόρησης (βιβλία, ιστότοπους, επιστημονικά περιοδικά, κλπ.), να απευθυνθούμε σε κατάλληλα καταρτισμένους συμβούλους διατροφής, έτσι ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες να γίνουμε αποδέκτες της διατροφικής παραπληροφόρησης στο μέλλον.

    Στο παρακάτω link, παρατίθενται οι κανόνες που πρέπει να τηρούνται σχετικά με τη μορφή και το περιεχόμενο των ετικετών των διατροφικών προϊόντων με βάση την Ευρωπαϊκή νομοθεσία:

https://ec.europa.eu/food/safety/labelling_nutrition/labelling_legislation_en

Πληροφορίες μπορούμε, τέλος, να αντλήσουμε από τον Ευρωπαϊκό Φορέα Ελέγχου Τροφίμων και Ποτών:

https://www.efsa.europa.eu/  

καθώς και από τον αντίστοιχο Ελληνικό Φορέα Ελέγχου Τροφίμων:

http://portal.efet.gr/portal/page/portal/efet/o%20efet .

*Αναφορά ερωτηματολογίου

Melvin H.Williams, Nutrition for Health, Fitness and Sport (επιστημ.επιμ. Λάμπρος Συντώσης, 2010), σελ.48

@Elena_Anastasiadou

(Professional Fitness Coach)